Hormone Estrogen có tác dụng gì? Lợi ích đặc biệt cho phụ nữ

Hormone estrogen là nội tiết tố thiết yếu quyết định sức khỏe sinh lý và toàn cơ thể phụ nữ. Việc hiểu rõ hormone estrogen có tác dụng gì rất quan trọng, bởi sự thiếu hụt hoặc rối loạn loại hormone này có thể gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng đến sức khỏe sinh sản, tâm lý và chất lượng cuộc sống của nữ giới.

Estrogen là gì?

Estrogen là một nhóm hormone steroid chủ yếu được sản xuất tại buồng trứng ở nữ giới, đóng vai trò chính trong việc điều hòa chu kỳ kinh nguyệt, phát triển cơ quan sinh dục và hình thành các đặc điểm giới tính nữ. Ngoài buồng trứng, một lượng nhỏ estrogen cũng được tiết ra từ tuyến thượng thận, mô mỡ và nhau thai trong thời kỳ mang thai.

Có ba loại estrogen chính gồm estrone (E1), estradiol (E2) và estriol (E3). Trong đó, estradiol là dạng mạnh và phổ biến nhất ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Estrogen không chỉ ảnh hưởng đến chức năng sinh sản mà còn có vai trò quan trọng đối với nhiều cơ quan khác trong cơ thể.

Hormone Estrogen có tác dụng gì lên các cơ quan sinh dục nữ

Buồng trứng

Estrogen giúp điều hòa chu kỳ rụng trứng bằng cách kích thích sự phát triển của nang trứng trong buồng trứng. Hormone này cùng với progesterone giữ vai trò trung tâm trong hệ trục nội tiết điều phối kinh nguyệt. Khi estrogen suy giảm, hoạt động buồng trứng bị rối loạn, dẫn đến rối loạn kinh nguyệt hoặc mất kinh.

Âm đạo

Estrogen duy trì độ dày và độ ẩm của niêm mạc âm đạo, giúp duy trì môi trường âm đạo cân bằng, ngăn ngừa viêm nhiễm. Thiếu estrogen có thể gây khô âm đạo, đau rát khi quan hệ và tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Ống dẫn trứng

Hormone estrogen ảnh hưởng đến chức năng vận chuyển trứng qua ống dẫn trứng. Nó điều chỉnh khả năng co bóp và tiết dịch của ống dẫn nhằm hỗ trợ sự di chuyển và thụ tinh của trứng.

Tử cung 

Estrogen kích thích sự phát triển của nội mạc tử cung trong pha tăng sinh của chu kỳ kinh nguyệt, chuẩn bị cho quá trình làm tổ của trứng thụ tinh. Mức estrogen không ổn định có thể dẫn đến rối loạn chu kỳ và ảnh hưởng đến khả năng mang thai.

Cổ tử cung 

Dưới tác động của estrogen, cổ tử cung tiết ra dịch nhầy loãng giúp tinh trùng dễ dàng di chuyển vào tử cung. Mức estrogen thấp có thể cản trở quá trình thụ thai do giảm khả năng dẫn truyền tinh trùng.

Các tuyến vú 

Estrogen đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển mô tuyến vú và tạo hình dáng đặc trưng ở nữ giới. Trong tuổi dậy thì, estrogen thúc đẩy sự phát triển tuyến sữa và bầu ngực.

Các cơ quan khác chịu ảnh hưởng bởi hormone estrogen ở phụ nữ

Não bộ

Estrogen ảnh hưởng đến hoạt động dẫn truyền thần kinh, tâm trạng, trí nhớ và giấc ngủ. Nghiên cứu cho thấy estrogen có tác dụng bảo vệ thần kinh, giảm nguy cơ suy giảm nhận thức và bệnh Alzheimer ở phụ nữ.

Da

Estrogen thúc đẩy quá trình sản sinh collagen và giữ nước trong da, giúp duy trì độ đàn hồi và làm chậm quá trình lão hóa. Giảm estrogen khiến da khô, mỏng và xuất hiện nhiều nếp nhăn hơn.

Xương

Estrogen điều hòa hoạt động của tế bào tạo xương (osteoblast) và hủy xương (osteoclast), giữ cân bằng quá trình tái cấu trúc xương. Suy giảm estrogen, đặc biệt sau mãn kinh, dẫn đến mất xương và gia tăng nguy cơ loãng xương, gãy xương.

Gan và tim

Estrogen giúp kiểm soát mức cholesterol máu, tăng HDL (cholesterol tốt) và giảm LDL (cholesterol xấu), từ đó bảo vệ tim mạch. Thiếu estrogen làm tăng nguy cơ cao huyết áp, xơ vữa động mạch và bệnh tim mạch, đặc biệt ở phụ nữ trung niên và sau mãn kinh.

Sự nguy hiểm khi rối loạn hoặc thiếu hụt estrogen ở phụ nữ

Hậu quả của thiếu hụt estrogen đối với sức khỏe tổng thể

Khi estrogen giảm dưới mức bình thường, hàng loạt hệ thống trong cơ thể bị ảnh hưởng. Các tình trạng có thể gặp gồm loãng xương, tăng cân, rối loạn mỡ máu, huyết áp cao, mất ngủ và suy giảm trí nhớ. Về lâu dài, cơ thể người phụ nữ bị lão hóa nhanh hơn và giảm chất lượng sống.

Các triệu chứng thường gặp khi estrogen suy giảm

Các dấu hiệu phổ biến khi nồng độ estrogen thấp bao gồm:

• Rối loạn kinh nguyệt, kinh thưa hoặc vô kinh
• Khô âm đạo, giảm ham muốn tình dục
• Bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm, hồi hộp, lo âu
• Mất ngủ, cáu gắt, chán nản
• Da khô, tóc rụng, móng dễ gãy

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng estrogen bất thường

Estrogen có thể bị rối loạn do nhiều nguyên nhân như:

• Tiền mãn kinh và mãn kinh
• Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)
• Stress kéo dài, rối loạn ăn uống
• Chế độ ăn nghèo vi chất
• Ảnh hưởng từ thuốc nội tiết hoặc hóa trị

Ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và chất lượng cuộc sống

Estrogen thấp ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng rụng trứng, làm giảm cơ hội thụ thai. Ngoài ra, nó còn làm giảm khoái cảm tình dục, khiến phụ nữ cảm thấy mất tự tin, ảnh hưởng đến đời sống hôn nhân. Quy trình cảm xúc và nhận thức cũng bị gián đoạn, gây suy giảm trí nhớ và khó khăn trong công việc.

Xem thêm: Hormone Endorphins là gì? Công dụng khác biệt với sức khỏe

Kết luận

Hormone estrogen có tác dụng gì không chỉ là một thắc mắc sinh lý mà còn là mối quan tâm lớn về sức khỏe tổng thể ở nữ giới. Estrogen đóng vai trò sống còn trong hoạt động sinh sản, bảo vệ tim mạch, xương khớp, thần kinh và nhan sắc. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu rối loạn estrogen để có cách điều chỉnh kịp thời sẽ giúp phụ nữ duy trì sức khoẻ và chất lượng sống ở mọi giai đoạn. Quan trọng nhất, hãy gặp bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và tư vấn chính xác nếu bạn nghi ngờ có vấn đề nội tiết tố estrogen.

Tài liệu tham khảo

[1] Mayo Clinic – Low Estrogen: Symptoms and Causes – https://www.mayoclinic.org

[2] NCBI – Estrogen’s Effects on the Body – https://www.ncbi.nlm.nih.gov