Vitamin D2 và D3 khác nhau như thế nào? So sánh chi tiết

Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong sức khỏe xương và miễn dịch, nhưng nhiều người vẫn đặt ra câu hỏi Vitamin D2 và D3 khác nhau như thế nào? Việc phân biệt rõ hai dạng vitamin này sẽ giúp bạn đưa ra lựa chọn phù hợp khi bổ sung vitamin D, từ đó tối ưu hóa hiệu quả và phòng tránh thiếu hụt vi chất dinh dưỡng.

Vitamin D2 và D3 là gì? Nguồn gốc và cấu trúc hóa học

Trước khi tìm hiểu Vitamin D2 và D3 khác nhau như thế nào, ta hãy cùng tìm hiểu nguồn gốc và cấu trúc hóa học của chúng

Nguồn gốc vitamin D2 và D3

Vitamin D tồn tại chủ yếu ở hai dạng: D2 (ergocalciferol) và D3 (cholecalciferol). Vitamin D2 có nguồn gốc chủ yếu từ thực vật và nấm, đặc biệt là các loại nấm được chiếu tia cực tím. Trong khi đó, vitamin D3 được tổng hợp tự nhiên trong da người dưới tác động của ánh sáng mặt trời (tia UVB), hoặc có thể được tìm thấy trong các thực phẩm có nguồn gốc động vật như cá hồi, lòng đỏ trứng, gan cá tuyết.

Cấu trúc hóa học giữa D2 và D3

Xét về mặt cấu trúc phân tử, vitamin D2 và D3 chỉ khác nhau ở chuỗi nhánh bên. D2 chứa một chuỗi metyl và một liên kết đôi trong chuỗi bên của nó, còn D3 không có cấu trúc này. Sự khác biệt này ảnh hưởng trực tiếp đến tính ổn định và sinh khả dụng của từng loại trong cơ thể.

So sánh hoạt tính sinh học và khả năng tăng nồng độ vitamin D trong máu

Quá trình chuyển hóa

Cả hai dạng vitamin D đều trải qua quá trình chuyển hóa hai bước trong cơ thể. Đầu tiên, chúng được hydroxyl hóa tại gan để tạo ra 25-hydroxyvitamin D (25(OH)D) – dạng lưu hành chính trong máu. Sau đó, tại thận, chúng chuyển thành 1,25-dihydroxyvitamin D – dạng hoạt động sinh học. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu lâm sàng đã chứng minh rằng D3 chuyển hóa hiệu quả hơn và có thời gian bán hủy dài hơn so với D2.

Khả năng hấp thu, duy trì vitamin D

Một nghiên cứu đăng trên tạp chí American Journal of Clinical Nutrition cho thấy vitamin D3 có khả năng tăng và duy trì nồng độ 25(OH)D trong máu cao hơn D2 (Tripkovic et al., 2012). Ngoài ra, D3 cũng bền vững hơn khi lưu trữ và ít bị phân hủy trong các chế phẩm bổ sung.

Lựa chọn nên bổ sung vitamin D2 hay D3?

Sau khi đã biết Vitamin D2 và D3 khác nhau như thế nào, vậy ta nên bổ sung dưỡng chất nào cho cơ thể.

Yếu tố lựa chọn phù hợp từng nhóm đối tượng

Việc lựa chọn giữa vitamin D2 và D3 cần cân nhắc đến nguồn gốc, thói quen ăn uống và tình trạng sức khỏe. Những người ăn chay hoặc thuần chay thường chọn D2 vì có nguồn gốc thực vật. Tuy nhiên, nếu có thể sử dụng sản phẩm từ động vật, D3 vẫn là lựa chọn ưu việt nhờ tính sinh khả dụng cao hơn.

Liều dùng và lưu ý khi bổ sung

Theo khuyến nghị của Viện Y học Mỹ (IOM), liều bổ sung an toàn cho người lớn là 600–800 IU/ngày và không vượt quá 4000 IU/ngày nếu không có chỉ định y tế. Với vitamin D2, cần điều chỉnh liều lượng sao cho đáp ứng đủ nhu cầu vì hiệu quả sinh học kém hơn D3. Ngoài ra, cần kiểm tra định kỳ nồng độ 25(OH)D nếu có nghi ngờ thiếu hụt hoặc dùng liều cao kéo dài.

Ảnh hưởng của việc lựa chọn vitamin D2 hoặc D3 đối với các nhóm đối tượng đặc biệt

Tác động đối với người ăn chay hoặc thuần chay

Vì vitamin D3 có nguồn gốc từ động vật, người ăn chay hoặc thuần chay chỉ nên sử dụng D2, trừ khi sản phẩm D3 được chiết xuất từ địa y (lichen) – một lựa chọn đang dần phổ biến và thân thiện với người thuần chay. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng D2 có thời gian tồn tại ngắn hơn nên đòi hỏi bổ sung thường xuyên hơn để duy trì tác động sinh học.

Đáp ứng ở người có bệnh lý mạn tính/đặc biệt

Bệnh nhân mắc các rối loạn chuyển hóa canxi, bệnh thận mãn tính hay rối loạn hấp thu đường ruột cần được bác sĩ chỉ định dạng vitamin D thích hợp. Một số nghiên cứu cho thấy những người suy thận sử dụng D3 có khả năng phục hồi nồng độ vitamin D tốt hơn. Dạng D3 kết hợp calcitriol (dạng hoạt động) cũng giúp cải thiện chỉ số ở người rối loạn chuyển hóa canxi-phốt-pho.

Khuyến nghị bổ sung D2/D3 cho trẻ nhỏ và người cao tuổi

Trẻ nhỏ, đặc biệt dưới 5 tuổi, và người cao tuổi có nguy cơ thiếu hụt vitamin D do ít tiếp xúc ánh sáng mặt trời. Theo WHO và Viện Nhi khoa Hoa Kỳ, nên ưu tiên sử dụng D3 dạng nhỏ giọt hoặc uống để đảm bảo hiệu quả. Việc bổ sung đúng liều và đều đặn giúp cải thiện sự phát triển xương và ngăn ngừa loãng xương ở người lớn tuổi.

Các lưu ý bổ sung và phòng tránh thiếu hụt theo từng đối tượng

Người sống ở khu vực ít nắng, có bệnh lý béo phì, hoặc dùng thuốc corticoid kéo dài cần theo dõi nồng độ vitamin D thường xuyên. Nên ưu tiên bổ sung D3 theo đường uống vì khả năng hấp thu và hiệu quả duy trì tốt hơn. Tuy nhiên, cần tránh lạm dụng vì thừa vitamin D có thể dẫn đến tăng calci huyết, sỏi thận hoặc rối loạn chức năng gan – thận.

Xem thêm: Cách Làm Bơ Ủ Tóc Tại Nhà Giúp Tóc Mềm Mượt Tự Nhiên

Kết luận

Vitamin D2 và D3 khác nhau như thế nào là câu hỏi quan trọng trong việc lựa chọn giải pháp bổ sung vitamin hiệu quả. Dù cả hai đều giúp duy trì sức khỏe xương và hệ miễn dịch, vitamin D3 thường được đánh giá là vượt trội hơn do hiệu quả sinh học cao, hấp thu tốt hơn và tác dụng dài lâu. Tuy nhiên, vitamin D2 vẫn là lựa chọn phù hợp với người thuần chay hoặc theo yêu cầu đặc biệt của bác sĩ. Việc hiểu rõ khác biệt này giúp cá nhân hóa việc bổ sung, từ đó nâng cao sức khỏe tổng thể lâu dài.

Nguồn tham khảo

[1] Tripkovic et al., 2012. Comparison of vitamin D2 and D3 supplementation: a systematic review and meta-analysis. American Journal of Clinical Nutrition